آیا پرونده کیفری از استان دیگر به محل سکونت متهم قابل انتقال است؟

خیر، انتقال کامل پرونده کیفری به شهر محل سکونت متهم به سادگی امکان‌پذیر نیست و اصولاً صلاحیت رسیدگی با محل وقوع جرم است. با این حال، می‌توان برای انجام برخی اقدامات تحقیقاتی یا اجرای برخی قرارهای قضایی، درخواست نیابت قضایی به مرجع قضایی محل سکونت متهم ارائه داد.

بررسی تخصصی و قانونی

در پاسخ به سوال شما، لازم است بین "صلاحیت رسیدگی به پرونده" و "انجام اقدامات تحقیقاتی از طریق نیابت قضایی" تمایز قائل شویم:

• اصل صلاحیت محلی در امور کیفری:

  • بر اساس ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاهی صالح به رسیدگی است که جرم در حوزه آن واقع شده باشد. این اصل، مبنای اصلی تعیین دادگاه صالح است و محل اقامت شاکی یا متهم، مگر در موارد استثنایی و خاص (مانند جرایم خاص یا تعدد متهمین در نقاط مختلف که قانونگذار راهکارهایی پیش‌بینی کرده)، تعیین‌کننده صلاحیت رسیدگی نیست.
  • بنابراین، صرف اینکه متهم در شهر دیگری سکونت دارد یا سفر برای او دشوار است، دلیلی برای تغییر صلاحیت دادگاه و انتقال کامل پرونده به شهر محل سکونت وی محسوب نمی‌شود.

• امکان درخواست نیابت قضایی:

  • با این حال، برای تسهیل در روند تحقیقات و دفاع متهم، قانونگذار امکان "نیابت قضایی" را پیش‌بینی کرده است. نیابت قضایی به این معناست که مرجع قضایی صالح (دادگاه یا دادسرای محل وقوع جرم) می‌تواند انجام برخی اقدامات تحقیقاتی یا اجرایی را به مرجع قضایی هم‌عرض در حوزه قضایی دیگر (مثلاً محل سکونت متهم) محول کند.
  • این اقدامات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
    • اخذ آخرین دفاع از متهم.
    • تحقیق از شهود یا مطلعین مقیم در آن حوزه.
    • اجرای برخی قرارهای تأمین کیفری مانند اخذ وثیقه یا کفالت.
    • ابلاغ اوراق قضایی.
  • شما به عنوان متهم یا وکیل شما می‌توانید با ارائه دلایل موجه (مانند بعد مسافت زیاد، مشقت حضور، هزینه‌های بالا و ضرورت دفاع مؤثر) از مرجع رسیدگی‌کننده درخواست کنید که انجام برخی از این اقدامات را به صورت نیابت قضایی به دادسرا یا دادگاه محل سکونت شما محول کند.
  • پذیرش یا عدم پذیرش این درخواست، در نهایت با نظر مقام قضایی رسیدگی‌کننده است. اگر دلایل شما قوی و مستند باشد، احتمال پذیرش درخواست نیابت برای انجام برخی اقدامات تحقیقاتی بیشتر خواهد بود.
  • در خصوص نگرانی شما از صدور قرار وثیقه یا بازداشت، باید توجه داشت که حتی در صورت صدور چنین قرارهایی، اجرای آن (مانند اخذ وثیقه) می‌تواند از طریق نیابت قضایی در محل سکونت شما انجام شود، اما تصمیم‌گیری در مورد نوع و میزان قرار تأمین، با مرجع قضایی اصلی است.

جمع‌بندی

با توجه به قوانین و رویه قضایی فعلی، انتقال کامل پرونده کیفری از محل وقوع جرم به محل سکونت متهم صرفاً به دلیل بعد مسافت یا دشواری حضور، امکان‌پذیر نیست. اما برای انجام برخی مراحل تحقیقاتی یا اجرایی پرونده، می‌توان درخواست نیابت قضایی به مرجع قضایی محل سکونت متهم ارائه داد که تصمیم‌گیری نهایی در این خصوص با مرجع رسیدگی‌کننده اصلی خواهد بود.