در طلاق: آیا ترک منزل و بردن هدایا برای زن جرم است؟

خیر، ترک منزل توسط زوجه جرم محسوب نمی‌شود. بردن هدایایی که در زمان عقد به عروس داده شده نیز جرم نیست، زیرا این هدایا معمولاً ملک شخصی او محسوب می‌شوند. مرد تنها می‌تواند در شرایط خاص و از طریق طرح دعوای حقوقی، نه کیفری، برای استرداد برخی هدایا اقدام کند.

بررسی تخصصی و قانونی

در خصوص سوالات مطرح شده توسط کاربر، تحلیل حقوقی و جمع‌بندی پاسخ وکلا به شرح زیر است:

• ترک منزل توسط زوجه:

  • عدم جرم‌انگاری: ترک منزل مشترک توسط زن، حتی اگر با تصمیم به طلاق باشد، در قوانین ایران جرم محسوب نمی‌شود و مجازات کیفری ندارد. بنابراین، مرد نمی‌تواند بابت این موضوع شکایت کیفری مطرح کرده و حکم جلب بگیرد.
  • آثار حقوقی:
    • سقوط نفقه: اگر ترک منزل بدون عذر موجه شرعی و قانونی باشد، زن "ناشزه" محسوب شده و حق دریافت نفقه (هزینه زندگی) از همسرش را از دست می‌دهد.
    • دعوای الزام به تمکین: مرد می‌تواند دادخواست "الزام به تمکین" را در دادگاه خانواده مطرح کند. در صورت صدور حکم تمکین و عدم بازگشت زن به منزل، آثار حقوقی ناشزه بودن (مانند قطع نفقه) ادامه خواهد داشت.
  • عذر موجه برای ترک منزل: در صورتی که زن برای ترک منزل عذر موجه داشته باشد (مانند ترس از ضرر جانی، مالی یا حیثیتی، سوء رفتار زوج، عدم امنیت در منزل، عدم پرداخت نفقه توسط زوج و...)، ناشزه محسوب نمی‌شود و حق دریافت نفقه خود را حفظ می‌کند.

• بردن هدایای زمان عقد و عروسی:

  • مالکیت هدایا: هدایایی که در زمان عقد، عروسی یا دوران نامزدی مستقیماً به عروس داده شده‌اند (چه از طرف داماد و خانواده‌اش و چه از طرف میهمانان)، اصولاً ملک شخصی زن محسوب می‌شوند.
  • عدم جرم‌انگاری بردن هدایا: بردن این هدایا توسط زن جرم نیست و مرد نمی‌تواند بابت آن شکایت کیفری (مانند سرقت یا خیانت در امانت) مطرح کند.
  • امکان طرح دعوای حقوقی توسط زوج:
    • استرداد هدایای نامزدی/دوران زوجیت: مرد می‌تواند در شرایط خاص، دادخواست حقوقی "استرداد هدایای نامزدی/دوران زوجیت" را مطرح کند. موفقیت در این دعوا دشوار است و نیاز به اثبات این دارد که:
      • هدیه توسط خود زوج یا خانواده‌اش به قصد بازپس‌گیری (در صورت عدم وقوع ازدواج یا طلاق) داده شده باشد.
      • عین هدیه موجود باشد.
      • اثبات مالکیت زوج بر هدیه (مثلاً با ارائه فاکتور خرید به نام زوج) ضروری است.
    • رجوع از هبه: اگر هدیه‌ای مستقیماً توسط خود زوج به زوجه "هبه" (بخشیده) شده باشد، زوج می‌تواند در صورت موجود بودن عین هدیه و تحت شرایط خاص قانونی (ماده ۸۰۳ قانون مدنی)، از هبه رجوع کند و آن را پس بگیرد. اما اگر هدیه فروخته، مصرف یا تعویض شده باشد، امکان رجوع از هبه وجود ندارد.
  • جهیزیه: لازم به ذکر است که جهیزیه (اموالی که زن از منزل پدری خود به خانه شوهر می‌آورد) به طور کامل متعلق به زن است و او حق دارد هر زمان که بخواهد آن را با خود ببرد.
  • توصیه حقوقی: برای جلوگیری از اختلافات آتی، توصیه می‌شود قبل از خروج از منزل، لیستی از اموالی که با خود می‌برید (به ویژه جهیزیه و هدایای شخصی) تهیه کنید.

این تحلیل بر اساس قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران و رویه قضایی موجود ارائه شده است.