در صورتی که انتقال سرقفلی و حق کسب و پیشه از مستأجر اولیه به بانک، با رعایت تشریفات قانونی و رضایت معتبر مالک (در صورت لزوم) انجام شده باشد، بانک به عنوان دارنده قانونی این حقوق، میتواند آن را به شخص ثالث منتقل کند و در این مرحله، رضایت مجدد مالک نیاز نیست و عواید حاصل از فروش نیز به مالک نمیرسد.
بررسی تخصصی و قانونی
سوال شما در مورد وضعیت حقوقی سرقفلی مغازهای است که طی یک مصالحه، تمامی حقوق مربوط به آن (شامل حق کسب و پیشه، سرقفلی، حق سکنی و سایر حقوق متصوره) به بانک منتقل شده و "تحویل و مصرف متصالح (بانک) است". در چنین شرایطی، تحلیل حقوقی به شرح زیر است:
-
مبنای حقوقی انتقال سرقفلی به بانک:
- حق سرقفلی و حق کسب و پیشه، حقوقی مالی و قابل انتقال هستند. انتقال این حقوق میتواند از طریق عقودی مانند صلح، بیع یا در قالب اجرای احکام قضایی (مثلاً بابت بدهی) صورت گیرد.
- عبارت "تمامی وهمگی حق کسب وپیشه وسرقفل وحقوق متصدره ومحققه وعینیه ومرضیه مصالحی حق کسب وپیشه وحق سکنی وسر قفل یکبار مغازه باشخصیت معلوم قید شده تحویل ومصرف متصالح است" نشاندهنده یک انتقال کامل و قطعی تمامی حقوق مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه به بانک است.
-
اهمیت رضایت مالک در انتقال اولیه به بانک:
- اگر انتقال اولیه به بانک با رضایت کتبی و رسمی مالک (موجر) انجام شده باشد:
- در این صورت، بانک به عنوان دارنده قانونی و مشروع حق سرقفلی و کسب و پیشه شناخته میشود.
- رضایت مالک برای انتقال اولیه اخذ شده و بانک در جایگاه مستأجر قرار گرفته است.
- بانک حق دارد این حقوق را به شخص ثالث دیگری منتقل کند و برای این انتقال ثانویه، نیاز به اخذ رضایت مجدد از مالک نیست.
- عواید حاصل از فروش سرقفلی توسط بانک، متعلق به بانک است و به مالک ملک نمیرسد. حقوق مالک صرفاً شامل دریافت اجارهبها و سایر تعهدات قراردادی است.
- اگر انتقال اولیه به بانک بدون رضایت مالک (در صورتی که رضایت مالک طبق قانون یا قرارداد لازم بوده) انجام شده باشد:
- در این حالت، انتقال سرقفلی به بانک در برابر مالک نافذ نیست و مالک میتواند آن را به رسمیت نشناسد.
- طبق قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۵۶ (که عموماً در مورد سرقفلیهای قدیمی و حق کسب و پیشه کاربرد دارد)، انتقال به غیر بدون اذن مالک، میتواند موجب حق فسخ و تخلیه برای مالک شود.
- در چنین وضعیتی، اگر بانک اقدام به فروش سرقفلی به شخص ثالث کند، مالک میتواند:
- انتقال را غیرنافذ اعلام کرده و آن را نپذیرد.
- با استناد به انتقال بدون اذن، تقاضای تخلیه ملک را از دادگاه بنماید. در این صورت، مالک باید حق کسب و پیشه را به مستأجر اولیه (نه بانک) بپردازد.
-
نقش عبارات دقیق سند مصالحه و اجارهنامه اولیه:
- ملاک اصلی برای تعیین تکلیف نهایی، عبارات دقیق و شروط مندرج در سند مصالحه بین مستأجر و بانک، و همچنین شروط اجارهنامه اولیه بین مالک و مستأجر است.
- این اسناد باید به دقت توسط یک کارشناس حقوقی یا وکیل بررسی شوند تا مشخص شود آیا حق انتقال به غیر به بانک داده شده است یا خیر و آیا رضایت مالک در انتقال اولیه اخذ شده است یا خیر.
جمعبندی:
بنابراین، پاسخ به سوال شما کاملاً وابسته به نحوه و شرایط انتقال اولیه سرقفلی از مستأجر به بانک است. اگر این انتقال به درستی و با رعایت الزامات قانونی و قراردادی (از جمله رضایت مالک در صورت لزوم) صورت گرفته باشد، بانک حق فروش سرقفلی را دارد و نیازی به رضایت مجدد مالک نیست و مالک نیز از عواید آن بهرهمند نخواهد شد. توصیه میشود برای بررسی دقیقتر و ارائه نظر قطعی، اسناد مربوطه به یک وکیل متخصص ارائه شود. این تحلیل بر اساس قوانین و رویههای حقوقی جاری در ایران ارائه شده است.