بدهکار قراردادش را گم کرده؛ آیا پشت‌نویسی کافیست؟

بله، پشت‌نویسی روی نسخه موجود شما می‌تواند معتبر باشد، اما برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از اختلافات آتی، توصیه می‌شود که این تغییرات به صورت یک الحاقیه یا قرارداد جدید تنظیم و امضا شود. عدم وجود نسخه قرارداد نزد بدهکار مانعی برای اعتبار توافق جدید نیست، مشروط بر اینکه بدهکار ذیل تغییرات را امضا کند.

بررسی تخصصی و قانونی

بر اساس بررسی سوال شما و پاسخ‌های ارائه شده توسط وکلا، نکات حقوقی مهمی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه شود:

• اعتبار نسخه موجود قرارداد: نسخه‌ای از قرارداد که در اختیار شماست، سند معتبری برای اثبات اصل توافق اولیه است. گم شدن نسخه بدهکار، از اعتبار نسخه شما نمی‌کاهد.
• لزوم امضای طرفین برای تغییرات: هرگونه تغییر در مفاد قرارداد اصلی، اعم از تغییر تاریخ تسویه یا اضافه کردن مبلغ جدید (مانند خسارت تأخیر)، به منزله یک توافق جدید یا الحاقیه به قرارداد اصلی است. برای اینکه این تغییرات از نظر قانونی معتبر باشند، حتماً باید به امضای هر دو طرف (شما و بدهکار) برسند. صرف پشت‌نویسی توسط شما کافی نیست.
• عدم نیاز به نسخه بدهکار: برای اعتبار بخشیدن به پشت‌نویسی یا الحاقیه جدید، نیازی به ارائه نسخه قرارداد توسط بدهکار نیست. کافی است بدهکار ذیل تغییرات انجام شده در نسخه شما را امضا کند.
• بهترین روش برای ثبت تغییرات:
  • پشت‌نویسی با امضا و اثر انگشت: اگر تصمیم به پشت‌نویسی روی نسخه موجود خود گرفتید، حتماً باید بدهکار ذیل آن را امضا و اثر انگشت بزند. همچنین، متن پشت‌نویسی باید به وضوح شامل تاریخ جدید تسویه، مبلغ اصل بدهی و مبلغ خسارت (در صورت توافق) باشد.
  • تنظیم الحاقیه یا متمم قرارداد: مطمئن‌ترین و بهترین راه، تنظیم یک "الحاقیه" یا "متمم قرارداد" جداگانه است. این الحاقیه باید به صراحت به قرارداد اصلی اشاره کند و تمامی تغییرات (تاریخ جدید، مبلغ اصل، مبلغ خسارت تأخیر تأدیه) را با جزئیات کامل و شفاف ذکر نماید. این الحاقیه نیز باید به امضای هر دو طرف برسد و بهتر است یک نسخه از آن نیز به بدهکار داده شود.
  • تنظیم قرارداد جدید: در برخی موارد، تنظیم یک قرارداد کاملاً جدید که جایگزین قرارداد قبلی شود، می‌تواند راهکار مناسبی باشد، به خصوص اگر تغییرات زیاد و اساسی باشند.
• ملاحظات مربوط به "ضرروزیان" (خسارت تأخیر تأدیه):
  • بسیار مهم است که مبلغی که به عنوان "ضرروزیان" یا "سود دیرکرد" مطرح می‌شود، از نظر حقوقی به درستی تعریف شود. در قوانین ایران، دریافت سود مازاد بر اصل بدهی (ربا) ممنوع است.
  • آنچه که در صورت تأخیر در پرداخت بدهی‌های پولی قابل مطالبه است، "خسارت تأخیر تأدیه" نام دارد که شرایط خاص خود را دارد (معمولاً بر اساس شاخص بانک مرکزی و مطابق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی).
  • در صورت توافق بر مبلغی به عنوان خسارت تأخیر، باید اطمینان حاصل شود که این مبلغ در چارچوب قوانین مربوط به خسارت تأخیر تأدیه باشد تا در آینده با ایراد "ربوی بودن" مواجه نشود.
• اقدامات احتیاطی:
  • در صورت امکان، حضور شاهد معتبر در زمان امضای پشت‌نویسی یا الحاقیه می‌تواند به استحکام سند کمک کند.
  • اگر بدهکار از امضای توافق جدید خودداری کرد، می‌توانید با ارسال یک اظهارنامه رسمی، مطالبه وجه خود را به صورت قانونی پیگیری نمایید.

این تحلیل بر اساس قوانین و رویه‌های حقوقی جاری در ایران ارائه شده است.