آیا مادر می‌تواند خانه پدری را بفروشد؟

بله، مادرتان می‌تواند برای وصول باقیمانده مهریه خود از اموال پدرتان اقدام کند، اما این اقدام باید از طریق مراجع قانونی و تا سقف میزان مهریه باقیمانده باشد. شما به عنوان تنها وارث نمی‌توانید مانع وصول مهریه شوید، اما می‌توانید از فروش مازاد بر مهریه و همچنین فروش خودسرانه اموال جلوگیری کرده و بر روند قانونی نظارت داشته باشید تا سهم‌الارث شما پس از پرداخت مهریه محفوظ بماند.

بررسی تخصصی و قانونی

برای ارائه یک جمع‌بندی دقیق، لازم است نکات حقوقی زیر را در نظر بگیریم:

• ماهیت مهریه و اولویت آن:

  • مهریه، دین ممتاز و مقدم بر ارث است. به این معنی که پیش از تقسیم ارث بین وراث، ابتدا باید تمامی دیون و بدهی‌های متوفی (از جمله مهریه) از محل اموال او پرداخت شود.
  • در این مورد، مادرتان حق دارد باقیمانده مهریه خود (۴۶ سکه از ۷۲ سکه) را از ماترک پدرتان وصول کند.

• حق مادر برای وصول مهریه:

  • مادرتان تا میزان باقیمانده مهریه خود، حق مطالبه و وصول از اموال پدرتان را دارد.
  • ایشان نمی‌تواند بیش از میزان مهریه باقیمانده (۴۶ سکه) از اموال برداشت یا آن را به فروش برساند.

• فرایند قانونی فروش اموال برای مهریه:

  • فروش اموال متوفی برای پرداخت مهریه، باید از طریق مراجع قانونی (دادگاه و اجرای احکام) صورت گیرد.
  • این فرایند معمولاً شامل ارزیابی اموال، مزایده و فروش رسمی است.
  • فروش خودسرانه و بدون حکم دادگاه یا رضایت وراث، فاقد اعتبار قانونی است و قابل اعتراض خواهد بود.

• حقوق و اقدامات شما به عنوان وارث:

  • عدم امکان ممانعت از وصول مهریه: شما نمی‌توانید به طور کلی مانع وصول مهریه مادرتان شوید، زیرا این یک حق قانونی و دین ممتاز است.
  • جلوگیری از فروش مازاد: اگر ارزش اموال باقی‌مانده (۴۰۰۰ متر زمین شالیزار و خانه ویلایی) بیش از میزان مهریه باقیمانده باشد، مادرتان حق فروش کل اموال را ندارد. شما می‌توانید با طرح دادخواست "جلوگیری از عملیات اجرایی" یا "اعتراض به عملیات اجرایی" در دادگاه، مانع فروش مازاد بر مهریه شوید.
  • درخواست انحصار وراثت و تحریر ترکه: برای مشخص شدن دقیق اموال و دیون متوفی و سهم هر یک از وراث، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر درخواست "انحصار وراثت" و "تحریر ترکه" (صورت‌برداری از اموال و بدهی‌ها) را مطرح کنید.
  • درخواست تقسیم ترکه و افراز ملک: پس از پرداخت مهریه، اگر اموالی باقی بماند، شما می‌توانید درخواست "تقسیم ترکه" و در مورد اموال غیرمنقول (زمین و خانه)، درخواست "افراز ملک" را مطرح کنید تا سهم‌الارث شما به طور قانونی مشخص و از سهم مادرتان جدا شود. (سهم‌الارث مادر از مابقی اموال، یک‌هشتم و سهم شما هفت‌هشتم خواهد بود).
  • حفظ سهم‌الارث: مادرتان حق فروش سهم‌الارث شما را ندارد. در صورت فروش غیرقانونی یا بیش از حد، شما می‌توانید اعتراض کرده و ابطال معامله را درخواست کنید.

• مستثنیات دین:

  • اگرچه در مورد مهریه از ماترک، مفهوم مستثنیات دین کمتر کاربرد دارد، اما به طور کلی، اموالی که برای زندگی ضروری و آبرومندانه بدهکار لازم است، قابل توقیف و فروش نیستند. با این حال، زمین شالیزار و خانه ویلایی معمولاً جزو مستثنیات دین محسوب نمی‌شوند و می‌توانند برای پرداخت مهریه توقیف و فروخته شوند، مگر اینکه تنها سرپناه و محل سکونت ضروری و عرفی برای وارثان باشد و ارزش آن بسیار بیشتر از مهریه نباشد.

این تحلیل بر اساس قوانین جاری و رویه قضایی موجود در ایران ارائه شده است. برای هرگونه اقدام حقوقی، مشاوره با یک وکیل متخصص ضروری است.